Ο μουσικός κήπος του Γιάννη Σπανού

Είναι ένας άνθρωπος απλός. Αυτό που λέμε low profile. Όταν τον βλέπεις για πρώτη φορά από κοντά, νομίζεις ότι τον ξέρεις χρόνια. Και βέβαια τον ξέρεις χρόνια. Μ’ αυτόν μεγάλωσες, μ’ αυτόν πέρασες τα εφηβικά σου ακούσματα, χωρίς να ξέρεις καν ποιος ήταν… Πως ήταν ο πατέρας του «Νέου Κύματος». Τον ακούγαμε με τη φωνή της  Αρλέτας, της Βίκυς Μοσχολιού, του Μανώλη  Μητσιά , της Δήμητρας Γαλάνη, της Χαρούλας Αλεξίου, του Πάριου, του Μπιθικώτση, όλων σχεδόν των μεγάλων τραγουδιστών που τραγούδησαν τα τραγούδια της νιότης μας. Τα τραγούδια που έγραψε για μας-και για τις επόμενες γενιές- ο Γιάννης Σπανός.

φωτό από τη συναυλία στο Θέατρο Απόλλων ("Κοινή Γνώμη")

Τραγούδια ών ουκ έστιν αριθμός.

Τον πλησιάσαμε στο ξενοδοχείο Ερμής όπου γίνονταν οι πρόβες του Μουσικού Ομίλου Σύρου για να μας δώσει ένα αυτόγραφο. Ένας άνθρωπος χαμογελαστός, ζεστός, οικείος. «Να σας κάνω μια ερώτηση: Πόσα τραγούδια έχετε γράψει;» «Όχι πολλά. Δεν έβγαζα κάθε χρόνο δίσκο». «Δηλαδή, πόσα; 10, 20, 50;». Μας κοιτάζει αμήχανα, χαμογελώντας. «Καμιά επτακοσαριά…». Φυσικά. Εκατοντάδες τραγούδια που τραγουδήθηκαν από τους ερμηνευτές της νιότης μας. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι ήταν δικά του το «Άνθρωποι μονάχοι», το «Σπασμένο Καράβι», το «Κόκκινο φουστάνι» που έχουμε χορέψει τόσες και τόσες φορές, με την Κούκα-το θυμάστε; Τραγούδια κάθε είδους, λαϊκά, ρεμπέτικα, ρομαντικά, μπαλάντες.

Είχαμε τη μεγάλη τιμή να συνοδεύουμε, ως χορωδοί του ΜΟΣ, τη συναυλία που έδωσε ο μεγάλος έλληνας συνθέτης στο Θέατρο Απόλλων της Σύρου, να τραγουδήσουμε μαζί με τους δικούς του ερμηνευτές τα τραγούδια της νιότης μας, «Άσπρα καράβια», «το Χριστινάκι», «το φεγγάρι»-ένα από τα λιγότερο γνωστά τραγούδια του-, «Γύριζαν τα τραίνα», «Κίτρινη Πόλη», «Μαγκανοπήγαδο», «της Χαλιμάς τα παραμύθια», «Βάρκα χωρίς πανιά», «Μια φορά θυμάμαι»-με την αείμνηστη Αρλέτα που έφυγε πρόσφατα-, «Μια φορά μονάχα φτάνει», «Είπα να φύγω», «Θα με θυμηθείς», «Ο τρελλός», «Πες πως μ’ αντάμωσες», «Δεν το μπορείς», «Ξύπνησε η πόλη», «Στην Αριστοτέλους» . Νοσταλγία, συγκίνηση, μνήμες. Αναβίωση κάποιων εποχών που δυστυχώς έχουν περάσει.

Ο Γιάννης Σπανός του σήμερα έχει έναν κήπο στο Κιάτο που τον αγαπά και ασχολείται μ’ αυτόν με πάθος. Όπως ακούμε έχει μια μεγάλη ποικιλία από λουλούδια και φυτά. Και δηλώνει λάτρης της ελληνικής επαρχίας. Μακριά από τα φώτα της τηλεόρασης, σεμνός και ταπεινός υπηρέτης του μουσικού κήπου της Ελλάδας. Καμιά σχέση με το σημερινό τηλεοπτικό σταρ σύστεμ, το δήθεν, το παρακμιακό μπουζουκορόκ, τη φτηνή γκλαμουριά και την τέχνη της αρπαχτής.

Ο Γιάννης Σπανός ανήκει σε έναν κόσμο που πεθαίνει. Σε έναν μουσικό παράδεισο που ευτυχώς προλάβαμε να ζήσουμε, μέσα στις μπουάτ, με τους μικρούς και μεγάλους δίσκους βινυλίου, με τις νεανικές μας παρέες καθισμένοι οκλαδόν σε κάποιο πάρκο ή πλατεία της Αθήνας. Τότε που όλα ήταν αγνά και αθώα μέσα μας. Τότε που η Αθήνα ήταν μια όμορφη πόλη, που υπήρχαν οι εργάτες και οι μεροκαματιάρηδες, τότε που ζούσαν οι γονείς μας, μπαρουτοκαπνισμένοι από τους πολέμους και τις καταιγίδες της ιστορίας του τόπου μας, τότε που στην Αριστοτέλους βάζαμε στις τσέπες μας φλούδες μανταρίνι… Τότε που όλα ήταν απλά, φτωχά και πλούσια μέσα στην απλότητα τους.

Νομίζεις πως από τότε δεν έχει περάσει ούτε μια μέρα. Κι όμως  ξέρεις πως το τώρα, αμείλικτο, έχει αλλάξει. Ο χρόνος ο πανδαμάτωρ τα έχει αλλάξει όλα. Και σε πιάνει μια μελαγχολία και σε πιάνει μια κούραση στη σκέψη πως όλα εκείνα έχουν τελειώσει κι έχουν περάσει. Καινούργιοι άνθρωποι, καινούργιες γενιές, νέες συνήθειες, νέες νοοτροπίες και τρόπος ζωής, αυτοί κάνουν τώρα κουμάντο. Ζούμε μια νέα εποχή, με τα καλά και τα κακά της. Με το Ίντερνετ, το reality και την εικονική πραγματικότητα.

φωτό από τη συναυλία στο Θέατρο Απόλλων ("Κοινή Γνώμη")

Ευτυχώς, υπάρχει ένα αρχείο μνήμης, ζωντανό και παρόν, εκτός από το δικό μας. Το Ίντερνετ  που αποθηκεύει τα έργα και τις εικόνες, αλλά όχι και τα βιώματα. Αυτά είναι η αποκλειστικά δικιά μας αποθήκη, η δικιά μας προίκα, ο προσωπικός μας θησαυρός που όσα χρόνια κι αν περάσουν δεν απαλλοτριώνεται, δεν χάνεται και είναι για πάντα ζωντανός.

Ο Γιάννης Σπανός με τα  τραγούδια του έχει περάσει μέσα στις φλέβες και στο αίμα όλων των ελλήνων, όλων των γενεών. Και θα μείνει ζωντανός για πάντα.

Αφιερωμένο εξαιρετικά σ’ αυτή την αξέχαστη εμπειρία που ζήσαμε μαζί του στο Θέατρο Απόλλων, το τραγούδι που μας συγκίνησε περισσότερο και δεν ξέραμε ότι το έχει γράψει ο μεγάλος Γιάννης Σπανός, το «Σπασμένο καράβι» σε στίχους Γιάννη Σκαρίμπα που το τραγούδησε ο Κώστας Καράλης και ο Δημήτρης Μπάσης.

«Σπασμένο καράβι να `μαι πέρα βαθιά
έτσι να `μαι
με δίχως κατάρτια με δίχως πανιά
να κοιμάμαι

Να `ν’ αφράτος ο τόπος κι η ακτή νεκρική
γύρω γύρω
με κουφάρι γειρτό και με πλώρη εκεί
που θα γείρω

Να `ν’ η θάλασσα άψυχη και τα ψάρια νεκρά
έτσι να `ναι
και τα βράχια κατάπληκτα και τ’ αστέρια μακριά
να κοιτάνε

Δίχως χτύπο οι ώρες και οι μέρες θλιβές
δίχως χάρη
κι έτσι κούφιο κι ακίνητο μες σε νύχτες βουβές
το φεγγάρι

Έτσι να `μαι καράβι γκρεμισμένο νεκρό
έτσι να `μαι
σ’ αμμουδιά πεθαμένη και κούφιο νερό
να κοιμάμαι»

Μικρό βιογραφικό του συνθέτη

Ο Γιάννης Σπανός γεννήθηκε στο Κιάτο όπου ξεκίνησε σπουδές πιάνου. Εγκαταλείπει τη Νομική και εγκαθίσταται στο Παρίσι όπου παίζει πιάνο σε μπουάτ, γνωρίζεται και συνεργάζεται με αστέρια της γαλλικής μουσικής σκηνής, όπως η Μπριζίτ Μπαρντό, η Πία Κολόμπο κ.ά.
Ασχολείται με τη σύνθεση, μελοποιώντας Γάλλους ποιητές.
Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 επιστρέφει στην Ελλάδα και δημιουργεί ένα καθαρά δικό του μουσικό κλίμα, χρησιμοποιώντας νέες φωνές.
Πρωτοστάτησε στο μουσικό ρεύμα που ονομάστηκε «Νέο Κύμα» και το πρώτο του ελληνικό τραγούδι ήταν η σύνθεση "Μια αγάπη για το καλοκαίρι" που ερμήνευσε η Καίτη Χωματά.
Οι συνεργασίες του με τους μεγαλύτερους έλληνες στιχουργούς (Λ. Παπαδόπουλο, Μ. Ελευθερίου, Πυθαγόρα κ. ά. ) καθώς και οι μεγάλες επιτυχίες με τους δημοφιλέστερους τραγουδιστές (Γ. Μπιθικώτσης, Σ. Κόκοτας, Β. Μοσχολιού, Γ. Νταλάρας, Χ. Αλεξίου, Μαρινέλλα, Τ. Βοσκόπουλος, Μ. Μητσιάς, Γ. Πάριος, Γ. Πουλόπουλος κ. ά.) τον αναδεικνύουν ως έναν από τους μεγάλους σύγχρονους συνθέτες.
Κλείνοντας την 5η δεκαετία της παρουσίας του στο ελληνικό τραγούδι συνεχίζει να παρουσιάζει με φρεσκάδα και ευαισθησία νέες συνθέσεις σε συνεργασία με νεότερους έλληνες καλλιτέχνες.( http://www.ishow.gr/personBio)

Σημαντικότεροι δίσκοι του:

1965 Ο Γιάννης Σπανός Παίζει Σπανό. 1965 Αποδημίες - Καίτη Χωματά. 1966 Ο Γιάννης Πουλόπουλος τραγουδά Γιάννη Σπανό. 1966 Η Σούλα Μπιρμπίλη σε τραγούδια του Γιάννη Σπανού και του Νότη Μαυρουδή. 1967 Α' Ανθολογία -Νέο Κύμα. 1968 Β' Ανθολογία -Νέο Κύμα. 1968 Ο Γιάννης Σπανός Διευθύνει Γιάννη Σπανό. 1969 Σκιές στην άμμο -Καίτη Χωματά, Μιχάλης Βιολάρης. 1969 Μια Κυριακή -Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Σταμάτης Κόκκοτας, Βίκυ Μοσχολιού. 1969 Όλο το καλοκαίρι -Μπέμπα Μπλάνς. 1971 Εκείνο το καλοκαίρι- Αφροδίτη Μάνου (Α' Βραβείο Μουσικής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης). 1972 Η γλυκειά Ίρμα -Έλλη Λαμπέτη. 1973 Μέρες Αγάπης -Δήμητρα Γαλάνη. 1974 Ο Μορμόλης - Χρήστος Λεττονός, Γιάννης Φέρτης, Ξένια Καλογεροπούλου , Τάνια Τσανακλίδου. 1974 Οδός Αριστοτέλους -Γιάννης Πάριος, Χάρις Αλεξίου ,Γιάννης Καλατζής. 1975 Γ' Ανθολογία -Αρλέτα, Κώστας Καράλης. 1976 η Αλέκα Κανελλίδου τραγουδάει Γιάννη Σπανό. 1977 Η Βίκυ Μοσχολιού τραγουδάει Γιάννη Σπανό. 1978 Μ'αγαπούσες θυμάμαι -Δήμητρα Γαλάνη. 1981 Στου καιρού τα ρέματα -Μανώλης Μητσιάς. 1982 Φίλε -Τάνια Τσανακλίδου. 1984 Έξοδος Κινδύνου –Άλκηστις Πρωτοψάλτη. 1988 Προσωπικά -Ελένη Δήμου.  1992 Η Τάνια Τσανακλίδου τραγουδάει Γιάννη Σπανό. 1992 Να'χα δυο καρδιές να σ'αγαπώ -Κατερίνα Κούκα.  1993 Ο Δημήτρης Μητροπάνος τραγουδάει Γιάννη Σπανό. 1996 Άκου λοιπόν -Ελένη Δήμου

Τα πιο γνωστά τραγούδια του είναι: "Σαν με κοιτάς", "Οδός Αριστοτέλους", "Σπασμένο καράβι", "Μια φορά θυμάμαι", "Μαρκίζα", "Είπα να φύγω", "Βροχή και σήμερα", "Θα με θυμηθείς", "Στην αλάνα", "Μια Κυριακή" κ.ά. Έχει συνεργαστεί με διάσημους Γάλλους μουσικούς και ηθοποιούς στην αρχή της καριέρας του.

Έχει μελοποιήσει στίχους των Λευτέρη Παπαδόπουλου, Γιώργου Παπαστεφάνου, αλλά και ποιήματα των Βασίλη Ρώτα, Γεωργίου Βιζυηνού, Μυρτιώτισσας, Νίκου Καββαδία, Μίλτου Σαχτούρη κ.ά.

(Περισσότερα για τη συναυλία του Γιάννη Σπανού στη Σύρο:  http://www.koinignomi.gr/news/politismos/

http://www.logotypos.gr)