 |
| "Έρωτας", έργο του γλύπτη Χρήστου Παπαδούλη |
«Οι
εραστές δεν κοιτάζουν σε κανένα άλλο μέρος του σώματος, παρά μόνο στα μάτια
όπου κατοικεί η αιδώς» (Αριστοτέλης)
Η αλλαγή φύλου έχει γίνει το νούμερο ένα εθνικό και
πολιτικό θέμα στις μέρες μας. Η ομοφυλοφιλία είναι πλέον κοινωνικά
και θεσμικά απολύτως αποδεκτή, παρόλο που υποβόσκουν ακόμα κάποιες
προκαταλήψεις, ελάχιστες ωστόσο, αφού οι ομοφυλόφιλοι μπορούν πλέον να
απολαμβάνουν όλα τα δημοκρατικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα και να είναι
ίσοι με τους υπόλοιπους πολίτες. Η αλλαγή φύλου σημαίνει ότι μπαίνει «μαχαίρι»
στο σώμα του ανθρώπου που είναι σχεδόν παιδί, πράγμα που αλλοιώνει εντελώς την
προσωπικότητα και την ταυτότητά του και
διακυβεύει την σωματική του ακεραιότητα.
Γενικά υπάρχει στην κοινή γνώμη η αντίληψη ότι η
ομοφυλοφιλία και η παιδεραστία στην αρχαιότητα ήταν κάτι το συνηθισμένο ή κάτι
το έκφυλο. Όμως ο μύθος αυτός καταρρίπτεται αν ανατρέξουμε στα αρχαία
κείμενα, όπου βρίσκουμε νόμους, θεσμούς και κανόνες πολύ αυστηρούς για τις
ερωτικές σχέσεις κάθε είδους. Επιπλέον, ο έρωτας στην αρχαιότητα, δεν ήταν
αποκλειστικά σαρκικός αλλά είχε να κάνει με το πνεύμα, την ηθική, την παιδεία
και την ανδρεία.
 |
| Μουσείο Δίου |
Ο
αρχαίος έρωτας, η
ομοφυλοφιλία και ο μύθος του Ερμαφρόδιτου
Στο «Συμπόσιο» ο Πλάτωνας δια στόματος Αριστοφάνη,
περιγράφει τον εξής μύθο: Κάποτε τα πολύ παλιά χρόνια, οι άνθρωποι ήταν
«διπλοί». Τερατώδη πλάσματα, που ήταν κολλημένα ανά δύο, πλάτη με πλάτη. Τα
ζεύγη αυτά είχαν διάφορη σύνθεση: ήταν άνδρας με γυναίκα, άνδρας με άνδρα και
γυναίκα με γυναίκα. Ο Δίας και οι άλλοι θεοί, για να αντιμετωπίσουν αυτά τα
πλάσματα που ενωμένα ήταν παντοδύναμα, τα χώρισαν στα δύο. Από τότε, καθένα
κομμάτι απ’ αυτά ψάχνει να βρει το «έτερόν του ήμισυ». Αν λοιπόν κάποιος ήταν
ενωμένος με γυναίκα, ψάχνει γι αυτήν. Αν ήταν ενωμένος με άνδρα δεν νιώθει να
ολοκληρώνεται αν δεν τον βρει. Όσο για τη γυναίκα που κοιτάζει ερωτικά άλλη
γυναίκα, αυτό συμβαίνει γιατί μ γυναίκα ήταν ενωμένη.
Στο πλατωνικό Συμπόσιο, αναφέρει: «Εκείνοι που έχουν
μέσα τους την πνοή του έρωτα, προτιμούν αυτό που είναι πιο ρωμαλέο και έχει
πνεύμα. Ο σωστός έρωτας δεν σε παρακινεί στην παιδεραστία, γιατί τα παιδιά
είναι ανώριμα και δεν έχουν κρίση… Θεωρείται ανάξιος εκείνος που αγαπάει
κάποιον επειδή είναι ωραίος και που είναι ερωτευμένος με το σώμα του και όχι με
την ψυχή του, γιατί αυτός ο έρωτας κάνει φτερά και φεύγει. Εκείνος όμως που
είναι ερωτευμένος με τον καλό χαρακτήρα, θα παραμείνει εραστής σε όλη του τη
ζωή».
Στο βιβλίο «Η ερωτική ζωή των αρχαίων Ελλήνων»
(Σοφία Σούλη), διαβάζουμε:
«H
ηθική του έρωτα στις ιδιαίτερες σχέσεις των
ανδρών που στόχευε στην αρετή, ήταν η πηγή της μεγάλης ανδρείας και το μυστικό
της άρρηκτης φιλίας. Σ’ αυτό τον έρωτα δεν υπήρχε τίποτα το ταπεινό, το φθαρτό
ή το θηλυπρεπές. Ήταν η δύναμη που έφερε τον ηρωισμό και την ανδρεία σε
θαυμαστά ύψη. Στη μάχη της Χαιρώνειας ο Ιερός Λόχος των Θηβαίων που έπεσε
μαχόμενος στο πεδίο της μάχης, ονομαζόταν σκωπτικά «ο λόχος των εραστών». Ο
βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος όμως, όταν είδε τα τριακόσια άψυχα σώματα,
ξέσπασε σε δάκρυα και είπε: «Κατάρα σ’ αυτούς που πονηρεύονται ότι τέτοιοι
άνδρες μπορεί να έκαναν ή να δέχτηκαν κάτι αισχρό».
Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., ο νόμος κατά της
ομοφυλοφιλίας που σώζεται από το λόγο του Αισχύνη «Κατά Τιμάρχου», αναφέρει:
«Εάν κάποιος Αθηναίος εκδοθεί ως παθητικός ομοφυλόφιλος, να μην επιτρέπεται σ’
αυτόν να εκλέγεται σαν ένας από τους εννέα άρχοντες, να μην παίρνει το αξίωμα
του ιερέα, ούτε να γίνεται σύνδικος του δήμου, ούτε να αναλαμβάνει κανένα
απολύτως αξίωμα στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό ούτε κληρωτό, ούτε αιρετό, ούτε
να φοράει στεφάνι στις γιορτές, ούτε να πηγαίνει στα περιραντήρια της αγοράς.
Αν μάλιστα κάνει κάτι απ’ όλα αυτά ενώ έχει αποδειχτεί δικαστικά ότι είναι
ομοφυλόφιλος, να τιμωρείται με θάνατο».
Ως προς την παιδεραστία, οι νόμοι του Σόλωνα
υποχρέωναν τους γονείς να μη στέλνουν τα παιδιά στο σχολείο από το μάθημα πριν
ανατείλει ο ήλιος και να τα παίρνουν από το μάθημα πριν από τη δύση, για να μην
κινδυνεύουν μόνα τους στους δρόμους. Απαγορευόταν η είσοδος στο σχολείο σε
άλλους νέους ή σε ξένα πρόσωπα. Η πολιτεία ακόμη έπαιρνε πολύ αυστηρά μέτρα για
να προστατέψει τα παιδιά από κάθε τέτοια επιβουλή, κι ακόμα από τους ίδιους
τους γονείς που είχαν εξουσία πάνω τους. Αν κάποιος πατέρας ή κηδεμόνας
παρέδιδε το παιδί του σε κάποιον έκφυλο για σαρκική επαφή, παίρνοντας χρήματα,
δε θα διωκόταν ο έφηβος αλλά ο κηδεμόνας. Αυστηρές κυρώσεις σύμφωνα με τους
νόμους του Σόλωνα, και ποινική δίωξη υπήρχαν κατά οποιουδήποτε παρακινούσε σε
ακολασία παιδί, γυναίκα και άνδρα, ελεύθερο ή δούλο. Η παιδεραστία στην
αρχαιότητα είχε έναν ιδιόμορφο χαρακτήρα και στηριζόταν σε αισθητική,
θρησκευτική και παιδαγωγική βάση. Ο Αριστοτέλης στο λόγο του «Προς Αθηναίους»
λέει χαρακτηριστικά: «Οι εραστές δεν κοιτάζουν σε κανένα άλλο μέρος του
σώματος, παρά μόνο στα μάτια όπου κατοικεί η αιδώς».
 |
| Δήλος, Φαλός |
Ο μύθος του Ερμαφρόδιτου
Στην
επιστήμη ως ερμαφρόδιτος οργανισμός ορίζεται ο οργανισμός που έρχεται στη ζωή
με γεννητικά όργανα τόσο αρσενικά όσο και θηλυκά.
Στην ελληνική
μυθολογία ο Ερμαφρόδιτος ήταν
γιος του Ερμή και της Αφροδίτης. Σε
ηλικία 15 ετών, ο Ερμαφρόδιτος, ως θεϊκό παιδί, ήταν ο ομορφότερος νέος στον
κόσμο. Την ανατροφή του είχαν αναλάβει οι Ναϊάδες που κατοικούσαν στις
σπηλιές του όρους Ίδη της Φρυγίας. Μία ημέρα, ο Ερμαφρόδιτος
έφυγε από το βουνό για να ταξιδέψει ως την Καρία. Στον δρόμο κάθισε να
ξαποστάσει σε ένα δασάκι κοντά στην Αλικαρνασσό. Εκεί κοντά έτρεχε μια
γάργαρη πηγή, που σχημάτιζε και μια λιμνούλα. Ο νέος ξεδίψασε και μετά θέλησε
και να πάρει το μπάνιο του. Η Νύμφη της πηγής, η Σαλμακίδα, μόλις τον είδε τον ερωτεύθηκε αμέσως, έτρεξε κοντά
του και τον αγκάλιασε σφιχτά. Ο Ερμαφρόδιτος αιφνιδιάσθηκε και την απώθησε. Δεν
μπόρεσε όμως να ξεφύγει από το αγκάλιασμά της. Παρακάλεσε τότε τους θεούς να
τον ελευθερώσουν. Αλλά και η Σαλμακίδα τους παρακάλεσε θερμά να μην την
εγκαταλείψει ποτέ ο αγαπημένος της. Οι θεοί εισάκουσαν τα παρακάλια της Νύμφης
και έτσι ο Ερμαφρόδιτος με τη Σαλμακίδα έμειναν για πάντα ενωμένοι σε ένα
πλάσμα, που είχε και τα δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό.
Ως αντάλλαγμα, ο Ερμαφρόδιτος
ζήτησε άλλη χάρη από τους θεϊκούς γονείς του: όποιος στο εξής λουζόταν στη
λιμνούλα αυτή να έχανε τον ανδρισμό του, πράγμα που έγινε. Ακόμα και κατά την
ιστορική εποχή, στα χρόνια του Στράβωνα, υπήρχε η πεποίθηση ότι η
συγκεκριμένη λιμνούλα εξακολουθούσε να επιδρά κατά τον τρόπο αυτό στους άνδρες
που έμπαιναν μέσα της.
Τον μύθο ενός πλάσματος
θεϊκού με διπλή φύση, οι Έλληνες τον αντέγραψαν από τη Μέση Ανατολή.
Πιο παλιά, υπήρχε η λατρεία της Αφρόδιτος.
Η θεότητα αυτή είναι ανατολικής συλλήψεως και συναντάται σε όλες τις ανατολικές
θρησκείες. Εκφράζει ή την ιδέα ενός πρωταρχικού ανθρώπινου όντος ανώτερου και
τελειότερου ή το ον που παρουσιάζει την ένωση και των δύο φύλλων με την
δυνατότητα να αυτογονιμοποιείται ή την
επί όλης της φύσης γονιμοποιούσα δύναμη της μεγάλης θεάς, Γης ή Σελήνης.
Στην Ελλάδα εισήχθηκε ο
Ερμαφροδιτικός μύθος και η σχετική λατρεία δια μέσω της Κύπρου. Η παλιά αυτή
αμφοτερόφυλος Αφροδίτη διακρίθηκε σε δύο θεότητες, την Αφροδίτη και τον
Αφρόδιτο. Αυτός παριστάνονταν πωγωνοφόρος και φαλλοφόρος, έχοντας κορμό και
ενδύματα γυναικεία κρατώντας σκήπτρο. Κατά τη λατρεία του οι άνδρες ντύνονταν
γυναίκες και οι γυναίκες άνδρες. Από την Κύπρο η λατρεία του Αφροδίτου
μεταδόθηκε στην κυρίως Ελλάδα προς το τέλος του 5ου αιώνα.
(ΠΗΓΗ βικιπίντια)
