Αρχή γυναίκα δείκνυσι

Σάντρο Μποτιτσέλι, "Η γέννηση της Αφροδίτης"

 

Της Τιτίκας Μαρίας Σαράτση

 

«……στον πρόλογό σου, που είχα την τιμή να διαβάσω πριν την έκδοση, μιλάς για τη «σήμανση» των στιγμών. Θα μιλήσω κι εγώ «αστέ» Γιώργο για τις στιγμές. Άλλωστε συνέπασχα πλήρως μαζί σου όταν «ουρά της αστικής τάξης» σε ανέβαζαν και «ουρά της αστικής τάξης» σε κατέβαζαν, όχι μόνο γιατί ήμουν εκ φύσεως ορθολογίστρια και συνιστούσε καθαρό παραλογισμό να σου ασκούν κριτική γιατί δεν συμπορεύτηκες με τη σχεδόν συνολικά συμβιβασμένη με τα απριλιανά νούμερα περίφημη αστική τάξη του Κολωνακίου και της πέριξ των ανακτόρων περιοχής ( το περιέχον αντί του περιεχομένου, σύντροφοι της Φιλοσοφικής χαίρετε και αγαλλιάστε) , παρά αντίθετα έπεσες μέσα στα όλα, αλλά γιατί δεχόμουν κι εγώ παρόμοια κριτική γιατί δεν ήμουν Lenin-Levis-Lacoste, από γνήσιο σεβασμό στον Βλαντιμίρ Ίλιτς και ντυνόμουνα και κυκλοφορούσα ως κανονική κοπέλα και όχι με αμπέχωνο και ξεφτισμένο τζιν σαν κακέκτυπο της Λεϊλά Χαλέντ*- το τζιν μου ήταν πάντα σιδερωμένο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.»

{Κείμενο της γράφουσας στο βιβλίο του Γιώργου Α. Βερνίκου « Όταν θέλαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα», εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2003}

  Παραφράζω το γνωμικό «Αρχή άνδρα δείκνυσι» που αποδίδεται στον Βίαντα τον Πριηνέα, έναν εκ των επτά σοφών, ενώ χρησιμοποιείται από τον Σοφοκλή στην Αντιγόνη, με τον Κρέοντα να υποστηρίζει ότι η εξουσία αποκαλύπτει τον πραγματικό χαρακτήρα του άνδρα.

 Στο κείμενο αυτό δεν θα ασχοληθούμε με τους άνδρες αλλά με τις γυναίκες. Θα περιορίσουμε τα συμπεράσματά μας στον « ανεπτυγμένο» κόσμο γιατί στις αναπτυσσόμενες [;;] χώρες τα προβλήματα είναι άλλα. Ποια η θέση της γυναίκας σήμερα και ποια η στάση της όταν κατέχει θέσεις εξουσίας;

Φυσικά και η πλειοψηφία των θέσεων εξουσίας εξακολουθεί να ανήκει στους άνδρες. Τι συμβαίνει όμως όταν οι γυναίκες έχουν θέσεις εξουσίας; Με λύπη μου θα πω ότι – πλην μερικών φωτεινών εξαιρέσεων- ασκούν την εξουσία με περισσό ζήλο και με καθαρά «ανδρικά» χαρακτηριστικά. Μπορεί να πει βέβαια ο διαφωνών ή η διαφωνούσα ότι οι γυναίκες δεν μπορούν παρά να είναι ψυχρές και σκληρές σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο. Όχι και πάλι όχι! Αυτό δεν συνιστά δικαιολογία. Στη διάρκεια του εργασιακού μου βίου διαπίστωσα ότι η πλειοψηφία των γυναικών, όταν κατέχουν θέσεις εξουσίας, αποκτούν τα χειρότερα ανδρικά χαρακτηριστικά, γίνονται άτεγκτες και σκληρές. Η θηλυκότητά τους -αν εξαιρέσουμε την ενδυμασία που συχνά ανατίθεται σε κάποιον “stylist”-, πάει περίπατο, χάνουν τον ανθρωπισμό και την θηλυκότητά τους και μαζί με το κουστούμι « ενδύονται» και υιοθετούν ανδρικές συμπεριφορές στη χειρότερη έκφανσή τους. Για έναν τέτοιο κόσμο αγωνίστηκαν οι σουφραζέτες και όλες οι πρωτοπόρες γυναίκες; Για την απώλεια της θηλυκότητας, της τρυφερότητας, της γλυκύτητας; Για έναν τέτοιο κόσμο έκαναν απεργίες πείνας;

Πάντα αντιπαθούσα τις στολές και την ομοιομορφία. Για αυτό και η προμετωπίδα του κειμένου αυτού από το βιβλίο του φίλου μου και συναγωνιστή Γιώργου Βερνίκου. Τότε, στους φοιτητικούς μας αγώνες ενάντια στη δικτατορία, αρνιόμουν τα αμπέχωνα και ό,τι αυτά συνεπάγονταν. Και τι δεν άκουσα τότε. Κριτικές και ειρωνείες από συναγωνιστές και συναγωνίστριες. Δεν με ενδιέφερε όμως. Πήγαινα αντίθετα με το ρεύμα γιατί ονειρευόμουν έναν κόσμο γεμάτο ομορφιά και πολυχρωμία. Και δυστυχώς….ορισμένοι από αυτούς που μου έκαναν την κριτική αποδείχθηκαν οι χειρότεροι στυλοβάτες του συστήματος. Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Αλλά όχι και τόσο….Δεν τολμάει να κρατήσει μια κομψή τσάντα μια βουλευτής «προοδευτικού» κόμματος και δέχεται την κριτική ότι γίνεται προκλητική σε μια εποχή κρίσης κλπ. Πρέπει να προσθέσω εδώ ότι οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Ή οι γυναίκες θα κρατήσουν τα χαρακτηριστικά που απλόχερα τους χάρισε η φύση, την τρυφερότητα, την γλυκύτητα, την κομψότητα και την ευγένεια εσωτερικά και εξωτερικά ή οδηγούμαστε σε έναν τερατώδη κόσμο. Προσθέτουμε άλλο ένα δεινό στα πολλά και τρέχοντα υπάρχοντα. Υπάρχει το μέτρο. Φαίνεται όμως ότι το χάσαμε…ελπίζω όχι για πάντα!

 

*Η  Λεϊλά Χάλεντ έγινε διεθνώς γνωστή το 1969 ως «η πρώτη αεροπειρατίνα στον κόσμο» όταν, σε ηλικία 25 ετών, κατέλαβε αεροσκάφος της TWA που εκτελούσε την πτήση από Λος Άντζελες για Τελ Αβίβ και ανάγκασε τον πιλότο να προσγειωθεί στη Δαμασκό. Εκεί απελευθέρωσε όλους τους επιβάτες και ανατίναξε το αεροσκάφος, κάνοντας γνωστό το μέχρι τότε γενικά αγνοημένο δράμα και τον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού. Έκτοτε η εικόνα της ατρόμητης νεαρής αντάρτισσας μετατράπηκε σε σύμβολο της Παλαιστινιακής Αντίστασης.