Γλωσσικές Αποχρώσεις

«Οι λέξεις είναι ζωντανές .Μπορούν να απογειώνονται, να προσγειώνονται και να αρμενίζουν στο πέλαγος»..((Τ.Μ.Σ.)

 Της Τιτίκας-Μαρίας Σαράτση                                         

«Θέλω νὰ πιστεύω — καὶ ἡ πίστη μου αὐτὴ βγαίνει πάντοτε πρώτη στὸν ἀγώνα της μὲ τὴ γνώση — ὅτι, ὅπως καὶ νὰ τὸ ἐξετάσουμε, ἡ πολυαιώνια παρουσία τοῦ ἑλληνισμοῦ πάνω στὰ δῶθε ἢ ἐκεῖθε τοῦ Αἰγαίου χώματα ἔφτασε νὰ καθιερώσει μιὰν ὀρθογραφία, ὅπου τὸ κάθε ὠμέγα, τὸ κάθε ὕψιλον, ἡ κάθε ὀξεία, ἡ κάθε ὑπογεγραμμένη, δὲν εἶναι παρὰ ἕνας κολπίσκος, μιὰ κατωφέρεια, μιὰ κάθετη βράχου πάνω σὲ μιὰ καμπύλη πρύμνας πλεούμενου, κυματιστοὶ ἀμπελῶνες, ὑπέρθυρα ἐκκλησιῶν, ἀσπράκια ἢ κοκκινάκια, ἐδῶ ἢ ἐκεῖ, ἀπὸ περιστεριῶνες καὶ γλάστρες μὲ γεράνια.» (Οδυσσέας Ελύτης :«Τὰ δημόσια καὶ τὰ ἰδιωτικὰ», Ἴκαρος 1990)

Η μιζέρια που βιώνουμε καθημερινά από το «φτώχεμα» του  ελληνικού λεξιλογίου είναι η αφορμή για το  σύντομο αυτό αυτό άρθρο. Δεν έχω σκοπό να ανατρέξω στο «γλωσσικό ζήτημα» με ιστορικές αναδρομές ανά τους αιώνες. Με την πρόοδο της τεχνολογίας η παντοδυναμία της εικόνας είναι μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Και πολύ καλά κάνει και προχωράει η τεχνολογία!

Τι γίνεται όμως με την ελληνική γλώσσα; Ας αφήσουμε τις «βαθυστόχαστες» αναλύσεις. Οι λέξεις οι οποίες χρησιμοποιούνται καθημερινά, είναι όλο και λιγότερες. Τα τηλεοπτικά προγράμματα συμβάλλουν καθοριστικά σε αυτό. Στο σχολείο, αρχίζοντας από το δημοτικό – για να μην πούμε από το νηπιαγωγείο- τίποτα δεν δείχνει να συμβάλλει στην χρήση περισσότερων λέξεων και τα παιδικά προγράμματα που τα παιδιά παρακολουθούν περιορίζουν ακόμη περισσότερο το λεξιλόγιο.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο εξαιρετικός  Θεοφάνης Τάσης, υπάρχει μια γενικότερη «ακηδεία» για τη γλώσσα μας. Δεν την φροντίζουμε. Δεν αρκεί να γράφουν οι λογοτέχνες. Άλλωστε τι ποσοστό των Ελλήνων πολιτών διαβάζει λογοτεχνία; Θα γίνω κοινότοπη αλλά δεν πειράζει, δεν πειράζει καθόλου. Γιατί στα σχολεία μας δεν έχει γίνει θεσμός να δίνεται ένας κατάλογος ελληνικών και ξένων βιβλίων και οι μαθητές  να επιλέγουν να γράψουν ένα μικρό δοκίμιο με θέμα κάποια από  αυτά; Αυτό θα βοηθούσε στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης αλλά και στην αναζήτηση νέων λέξεων για να  εκφραστούν τα παιδιά….

Μια πολύ συνηθισμένη εικόνα είναι να βλέπει κανείς ζευγάρια στα εστιατόρια, ή ακόμη και παρέες, αντί να συνομιλούν να ασχολούνται με τα κινητά ή τα τάμπλετ τους. Άραγε τι υποδηλώνει αυτό; Αλλά αυτό είναι θέμα μιας γενικότερης συζήτησης.

Βρέθηκα σε μια βάπτιση στην Πάρνηθα. Πλάι μου μια τάξη σχολική που είχε βγει εκδρομή. Τα παιδιά αντί να ασχολούνται με τη φύση ασχολούνταν με τα κινητά και τα τάμπλετ ώσπου χρειάστηκε ο δάσκαλός τους να τους πει να βγουν έξω και να ασχοληθούν με τη φύση….Η Ελληνική γλώσσα δεν έχει να φοβηθεί τίποτα. Δεν φοβήθηκε 3000 χρόνια τώρα. Ας σεβαστούμε το γεγονός αυτό και ας τη φροντίσουμε. Πολιτεία, γονείς, δάσκαλοι και καθηγητές, Πριν αρχίσουμε να ασφυκτιούμε, αν και αρκετοί από μας ασφυκτιούν ήδη……