Η πολωνέζα ακτιβίστρια Όλγκα Τοκαρτσούκ πήρε φέτος το
Βραβείο Νόμπελ 2018. Η νεαρότατη συγγραφέας, εντυπωσιάζει με την πρωτότυπη,
γλαφυρή και τρυφερή γραφή της και υπόσχεται πολλά… Δημοσιεύουμε εδώ ένα απόσπασμα
από το βιβλίο της «Το αρχέγονο και άλλοι καιροί» (εκδόσεις Καστανιώτη)
«Ο
καιρός της Λάλκα»
Ο καιρός των ζώων είναι πάντα το παρόν.
Η Λάλκα είναι μια κοκκινωπή μαλλιαρή σκύλα. Έχει
καστανά μάτια που μερικές φορές λάμπουν κοκκινωπά. Η Μίσια είναι η μεγάλη αγάπη
της Λάλκα, γι αυτό και φροντίζει πάντα να την έχει μέσα στο κοκκινωπό οπτικό
της πεδίο. Τότε όλα είναι μια χαρά. Η Λάλκα ακολουθεί τη Μίσια στο πηγάδι και
στον κήπο και περπατάει χοροπηδητά πίσω της στη δημοσιά, παρατηρώντας τον κόσμο
γύρω. Δεν αφήνει τη Μίσια από τα μάτια της.
Η Λάλκα δεν σκέφτεται όπως η Μίσια ή όπως άλλοι
άνθρωποι. Επειδή, για ν σκεφτεί κανείς, πρέπει να έχει συνείδηση του χρόνου,
του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, καθώς και να χωνέψει τη συνεχή
του αλλαγή. Ο χρόνος δουλεύει στο εσωτερικό του ανθρώπινου νου. Έξω απ’ αυτόν
δεν υπάρχει. Στον μικρό εγκέφαλο της Λάλκα δεν υπάρχουν παρόμοια αυλάκια, δεν
υπάρχει όργανο που θα μπορούσε να βάλει σε κανάλι τη ροή του χρόνου. Η Λάλκα
ζει στο παρόν. Όταν η Μίσια φοράει το παλτό της και βγαίνει έξω, η Λάλκα
νομίζει πως φεύγει για πάντα. Πως τις Κυριακές φεύγει για πάντα στην εκκλησία.
Πως φεύγει για πάντα όταν κατεβαίνει στο κελάρι για να φέρει πατάτες. Όταν
χάνεται από το οπτικό πεδίο της Λάλκα, χάνεται για πάντα. Τότε η απελπισία της
Λάλκα είναι ατελείωτη, ακουμπάει τη μουσούδα της στο πάτωμα και υποφέρει…
Η Λάλκα αντιλαμβάνεται τον κόσμο ως μια σειρά στατικών
εικόνων που ζωγράφισε κάποιος Θεός…Η Λάλκα ζει μέσα από τις εικόνες του κόσμου.
Είναι μέρος των εικόνων που δημιουργούν με το νου τους οι άνθρωποι. Όταν η
Μίσια λέει «και τώρα πάμε έξω για έναν περίπατο» και βλέπει πως η Λάλκα κουνάει
την ουρά της, νομίζει πως η Λάλκα καταλαβαίνει τις λέξεις ακριβώς όπως και ο άνθρωπος.
Δεν είναι όμως ο λόγος, δεν είναι η έννοια που κάνει τη Λάλκα να κουνάει την
ουρά της, είναι η εικόνα που γεννάει ο νους της Μίσια. Σε αυτή την εικόνα
υπάρχει η προσμονή για κίνηση, η προσμονή για εναλλασσόμενα τοπία, για χορτάρια
που χορεύουν στον άνεμο, για το δρόμο της Βόλα που οδηγεί στο δάσος, για το
τραγούδι των γρύλων και για το βουητό του ποταμού. Όταν η Λάλκα είναι ξαπλωμένη
και παρατηρεί τη Μίσια, βλέπει όλες τις εικόνες που παράγει ο άνθρωπος άθελά
του. Μερικές φορές οι εικόνες είναι γεμάτες μίσος ή θυμό. Αυτές οι εικόνες
είναι πολύ εντυπωσιακές, επειδή μέσα τους πάλλεται το πάθος. Η Λάλκα είναι
ανυπεράσπιστη όταν βρίσκεται στο έλεος της έντασης αυτών των εικόνων, επειδή
μέσα της δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσε να τη διαφυλάξει απ’ το να βυθιστεί
σε αυτούς τους ξένους, σκοτεινούς κόσμους. Δεν την προστατεύει ο μαγικός κύκλος
της αυτοπεποίθησης, σαν κι αυτόν που αγκαλιάζει τους ανθρώπους, δεν έχει «εγώ»
που να διαθέτει κυρίαρχη ενέργεια. Έτσι την καταβάλλουν οι εικόνες. Αυτός είναι
και ο λόγος που τα σκυλιά αναγνωρίζουν ανάμεσα στους ανθρώπους τα αφεντικά
τους. Ακόμα και ο πιο τιποτένιος άνθρωπος μπορεί να νιώσει ήρωας μπροστά στο
σκυλί του.
Στην ικανότητά τους να βιώνουν τα συναισθήματα, η
Λάλκα και η Μίσια δεν διαφέρουν πολύ. Μόνο που τα συναισθήματα των ζώων είναι
πιο καθαρά, επειδή δεν τα σκιάζει καμία σκέψη.
Η Λάλκα ξέρει πως υπάρχει Θεός. Τον αντιλαμβάνεται
συνεχώς και όχι μόνο σε σπάνιες στιγμές, όπως συμβαίνει με τους ανθρώπους. Η
Λάλκα οσμίζεται τη μυρωδιά του στο γρασίδι, επειδή δεν τη χωρίζει ο χρόνος απ’
τον Θεό. Γι αυτό και η Λάλκα εμπιστεύεται τον κόσμο όσο κανείς άλλος.»
*Η Όλγα Ναβόγια
Τοκάρτσουκ είναι πολωνή συγγραφέας, ακτιβίστρια και διανοούμενη, η οποία έχει
περιγραφεί ως μια από τις καλύτερες και πιο επιτυχημένες συγγραφείς της γενιάς
της. Το 2018, κέρδισε το Διεθνές βραβείο Μπούκερ για το μυθιστόρημά της
Πτήσεις. Τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για το έτος 2018 το οποίο
μοιράστηκε με τον αυστριακό συγγραφέα Πέτερ Χάντκε.
Γεννήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1962 στο Σουλέκοβ της
Πολωνίας και έχει αποσπάσει το διεθνές βραβείο Μπούκερ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου