Έρως και τέχνη

Αν η φωτιά που καίει κάθε καλλιτέχνη είναι το ωραίο, η σπίθα που ανάβει αυτή τη φωτιά είναι ο έρως. Η έκφραση του ωραίου, όπως και κάθε τι άλλο στη φύση, την ανθρώπινη και τη συμπαντική, είναι η ίδια η ζωή σε όλες της τις μορφές. Έτσι λοιπόν, έρως και τέχνη είναι ένα ζευγάρι που ζει μέσα στην αιωνιότητα και δημιουργεί την ίδια την αιωνιότητα, ξορκίζοντας το χρόνο τον εφήμερο και τον ευκαιριακό. Αφορμή γι αυτές τις σκέψεις μου έδωσε ο γλύπτης Χρήστος Παπαδούλης.

Ένας καλλιτέχνης λάτρης και υπηρέτης της κλασσικής ομορφιάς, της αξεπέραστης εκείνης δύναμης που έθρεψε και γιγάντωσε την τέχνη της αρχαιότητας, πάνω στην οποία πάτησαν όλα τα έθνη και οι λαοί του κόσμου για να βρουν το βηματισμό τους μέσα στους αιώνες.

Την ασχήμια τη συνηθίζει κανείς, την ομορφιά ποτέ!

Δεν λέω άλλα, αφήνω τον αναγνώστη να βυθιστεί στις σκέψεις των καλλιτεχνών εκείνων που δημιούργησαν και συνεχίζουν να δημιουργούν μεγάλα διαχρονικά έργα.

Ο Χρήστος Παπαδούλης*, εξομολογείται για τα έργα του που τιτλοφορούνται «Ταξίδι στο λευκό και άσπρο», εξηγώντας τι τον ώθησε να δημιουργήσει τα θαυμάσια γλυπτά του:

 «Αυτό που ώθησε το νου μου και το χέρι μου να σμιλέψει το μάρμαρο και να δημιουργήσει τη θεματική ενότητα γλυπτών με τίτλο «ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΛΕΥΚΟ ΚΑΙ ΑΣΠΡΟ», ήταν η διάθεσή μου να προκαλέσω τους θεατές να δουν τον έρωτα με διαφορετική ματιά. Με την ματιά που τον βλέπω εγώ, παραλληλίζοντας το λευκό του μαρμάρου με το άσπρο της ψυχικής αγνότητας, σε ένα ταξίδι του νου όπου ο αληθινός έρωτας είναι διάφανος και λαμπερός, όπως το μάρμαρο όταν το λούζει το φως. Μια πρόσκληση της μνήμης στους στροβιλισμούς των αισθητικών εμπειριών, όπου ακόμα και η σκληρότητα του μαρμάρου δεν αντιστέκεται στο πιο απαλό συναίσθημα του ερωτισμού, αποτυπώνοντας στις σκιές του λευκού τη δυναμική της κίνησης των γλυπτών.

Ασυγκίνητος μπροστά στις ελκυστικές τάσεις της απόλυτης αφαίρεσης  αλλά και της απόλυτα ψυχρής φωτογραφικής καταγραφής, άρχισα να δημιουργώ τα έργα μου με μια διάθεση αφαιρετική η οποία όμως δεν ξεπερνά την οριακή γραμμή των αναγνώσιμων συμβόλων. Θέλοντας να δώσω κατ’ αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα στο θεατή να δημιουργήσει τις δικές του φαντασιώσεις.

Σμιλεύοντας τα γυμνά δεν απευθύνομαι στα ένστικτα για να τα διεγείρω, αλλά για να αλλάξω τα σημεία οράσεως και να απομακρύνω το θεατή από την άμεση επιρροή των αισθήσεων και των ενστίκτων, οδηγώντας τον στην αισθητική ομορφιά της λευκής μαρμάρινης φιγούρας. Χρησιμοποιώντας τη στοιχειώδη ηδονή της φύσης, αποτυπώνω τις δικές μου ερωτικές εικόνες, σεβόμενος ως άνθρωπος τη συνείδηση της ίδιας της φύσης, γιατί εκεί βρίσκεται η αλήθεια του αγνού ερωτισμού».                                        

*Ο Χρήστος Λ. Παπαδούλης αυτοβιογραφείται:

«Γεννήθηκα στο χωριό Φυλακτή της Καρδίτσας τον Μάρτη του 1952.

Σε ηλικία 11 ετών στην πρώτη μου επαφή με τη γλυπτική, έφτιαξα ένα πρόσωπο της φαντασίας μου λαξεύοντας ένα κομμάτι πωρόλιθου που βρήκα στο ποτάμι δίπλα στο σπίτι μου, χρησιμοποιώντας ένα ξυλουργικό σκεπάρνι. Η δασκάλα μου στο σχολείο έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ταλέντο  μου και με έσπρωξε κυριολεκτικά στη δίνη της γνώσης για την αρχαία ελληνική τέχνη και τη μαγεία των γλυπτών της κλασικής εποχής. Ασχολήθηκα με πάθος και πείσμα, αφιερώνοντας όλο τον ελεύθερο χρόνο μου. 

-Το 1969 συμμετείχα για πρώτη φορά σε ομαδική έκθεση (ιδιωτική γκαλερί «Στοά Τέχνης») στην Αθήνα, με εφτά έργα μου σε πέτρα.

-Το 1970 βρέθηκα στην Ερμούπολη της Σύρου, κι εκεί άρχισα να δουλεύω πιο ώριμος και με μεγαλύτερο μεράκι το μάρμαρο. Το 1971, ενώ υπηρετούσα τη στρατιωτική μου θητεία, πήρα μέρος σε πανελλήνια έκθεση εικαστικών τεχνών στο Ζάππειο. Το 1976 έκανα την πρώτη μου ατομική έκθεση στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ερμούπολης και το 1985 παρουσιάστηκαν 25 έργα μου σε ομαδική έκθεση στο Πνευματικό Κέντρο της Νάουσας στην Πάρο. Επίσης, το 1992 παρουσιάστηκαν 17 έργα μου σε ιδιωτική γκαλερί στη Ζυρίχη της Ελβετίας. Το 1996 και 2009 έκανα ατομικές εκθέσεις στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ερμούπολης με 30 έργα.  Επίσης το 2009 ατομική έκθεση στο πνευματικό κέντρο του δήμου Μυκόνου

Όλα αυτά τα χρόνια δουλεύω τα έργα μου σε μάρμαρο (πεντελικό και παριανό λευκό), αλλά  και σε διάφορα είδη πέτρας, μέταλλου, ξύλου και πηλού. Έργα μου υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό».

*Έρως και τέχνη σε αρχαία επιγράμματα

Η σπίθα του έρωτα άναψε την αρχαία φωτιά, που φέγγει μέχρι και σήμερα άσβηστη σε πείσμα των άχαρων, υλιστικών καιρών που ζούμε.

«Ο γλύπτης δεν ήταν θνητός. Και σ’ έπλασε έτσι

Όπως ο Διόνυσος,

Ο εραστής σου, σ’ είδε γερμένη στο βράχο

(επίγραμμα αγνώστου σε άγαλμα της Αριάδνης)

Επιγράμματα είχε γράψει και ο Πλάτων. Χαρακτηριστικό ένα από αυτά:

«Είχα στα χείλη την ψυχή μου

την ώρα που φιλούσα τον Αγάθωνα.

Ήρθε η καημένη με λαχτάρα,

λες κι ήθελε σ’ αυτόν να περάσει».

Ο γνωστός φιλόσοφος Δημόκριτος, σύγχρονος και συνομήλικος του Σωκράτη, γεννημένος γύρω στα 460π., που θεωρείται μαζί με τον Λεύκιππο ιδρυτής της ατομικής θεωρίας, σε επίγραμμά του αφιερωμένο «εις την Αφροδίτην  ανερχομένην από θαλάσσης», γράφει:

«Όταν η Αφροδίτη

μέσ’ απ’ το πορφυρό κύμα

γυμνή αναδύθηκε,

και τα μαλλιά της έσταζαν αλμύρα,

τα χέρια σήκωσε

κι έστιβε την πλεξούδα

πλάι στα λευκά της μάγουλα

που έσταζε νερό του Αιγαίου

δείχνοντας ακάλυπτα

τα στήθη της μονάχα,

όσο η ντροπή επιτρέπει.

Μ’ αν η θεά του πίνακα

είναι σαν την αλήθεια, τότε φαντάζομαι

τι ταραχή μες στην καρδιά του Άρη.»

Σε ένα επίγραμμα αγνώστου, γράφει:

«Φωτιά και χιόνι ρίξε μου, κι αν θέλεις κεραυνό

και στα γκρεμνά και στα πελάγη πόντισέ με

τι αυτόν που υπέκυψε στον έρωτα και πλάνταξε από πόθο

αστροπελέκι του Διός κι αν τον χτυπά, δεν τόνε νοιάζει»

*(από την «Παλατινή ανθολογία», σε επιμέλεια και μετάφραση Ανδρέα Λεντάκη)