LOGOS

 

Της Τιτίκας-Μαρίας Σαράτση

Τα βλέμματα

Ηράκλειτος ο Εφέσσιος

«τοῦ δὲ λόγου τοῦδ᾽ ἐόντος ἀεὶ ἀξύνετοι γίνονται ἄνθρωποι καὶ πρόσθεν ἢ ἀκοῦσαι 

καὶ ἀκούσαντες τὸ πρῶτον· γινομένων γὰρ πάντων κατὰ τὸν λόγον τόνδε ἀπείροισιν 

ἐοίκασι, πειρώμενοι καὶ ἐπέων καὶ ἔργων τοιούτων, ὁκοίων ἐγὼ διηγεῦμαι κατὰ φύσιν 

διαιρέων ἕκαστον καὶ φράζων ὅκως ἔχει. τοὺς δὲ ἄλλους ἀνθρώπους λανθάνει ὁκόσα 

ἐγερθέντες ποιοῦσιν ὅκωσπερ ὁκόσα εὕδοντες ἐπιλανθάνονται.(Ηράκλειτος «Περί φύσεως»)

“Και μολονότι τούτος ο λόγος είναι κοινός, οι άνθρωποι γίνουνται ασύνετοι παντοτινά, και πριν τον ακούσουν, και όταν τον ακούσουν για πρώτη φορά.

 Γιατί, μολονότι τα πάντα γίνουνται σύμφωνα με τούτο το λόγο, μοιάζουν σα να μην τον γνωρίζουν και καταπιάνουνται με λόγια και έργα τέτοια, που εγώ τώρα θα διηγηθώ, διαιρώντας το καθένα κατά τη φύση του και λέγοντας πώς έχει. Όσο για τους άλλους ανθρώπους, δεν έχουν συναίσθηση των όσων κάνουν στον ξύπνο τους, όπως λησμονούν τα όσα κάνουν όταν κοιμούνται.”(μετάφραση Γιώργος Σεφέρης)

The roof the roof the roof is on fire

We don’t need no water let the motherfucker burn

Burn motherfucker Burn»

Η Δωροθέα σήκωνε με κόπο τη μεταλλική της στολή. Σχεδόν σερνόταν. Υποτίθεται ότι το υλικό της στολής ήταν πολύ ελαφρό, η τελευταία λέξη της τεχνολογίας, απρόσβλητο από λέιζερ, ραδιενέργεια και συμβατικές σφαίρες και φυσικά αόρατο για τα drones. Όλα άρχισαν όταν μέσα από το προστατευτικό της σκάφανδρο κοίταξε τον Αρμόδιο. Τα μάτια δεν συναντιόντουσαν. Ούτε τα βλέμματα βέβαια. Όμως για κάποιο λόγο τα μάτια τους συναντήθηκαν. Το υπόλευκο φίλτρο δεν λειτούργησε και είδε ότι το βλέμμα του Αρμόδιου ήταν υγρό. Αναρωτιόταν αν έπρεπε να το αναφέρει. Στον καρπό της ενσωματωμένος ήταν ο πομπός, δεν είχε παρά να στείλει το σήμα κινδύνου. «LOGOS». Το σήμα θα πήγαινε αυτόματα στο Κέντρο σε 2΄΄. Ακούμπησε στη γυάλινη αλεξίσφαιρη επιφάνεια του κτιρίου. Αισθάνθηκε ότι κάτι υγρό έρεε στο πρόσωπό της. Λειτούργησε η Μνήμη και η Λήθη υποχώρησε. Το φίλτρο διαλύθηκε ολότελα και το πρόσωπο του Αρμόδιου έγινε το πρόσωπο της Τροφού που την «μεγάλωσε», δηλαδή μέχρι να πάει στη Σχολή. Θυμήθηκε ότι πριν από πολλά χρόνια η Τροφός της είχε πει «Μην Κλαις». Ταυτόχρονα ένα τραγούδι αντήχησε δυνατά, στο τέρμα της έντασης.

«THE ROOF IS ON FIRE» τρείς φορές ο στίχος και μετά «WE DON’T NEED NO WATER LET THE MOTHERFUCKER BURN /BURN MOTHER FUCKER BURN».

Και ξαφνικά άρχισε να αναρωτιέται. Γιατί το σήμα κινδύνου ήταν “LOGOS”;

(*Οι τρεις πρώτοι στίχοι του τραγουδιού FIRE WATER BURN των Bloodhound Gang)

Αφύπνιση

Alain Resnais, "Hiroshima mon amour" (1959)

«Ἥλιος οὐχ ὑπερβήσεται μέτρα· εἰ δὲ μή, Ἐρινύες μιν Δίκης 

ἐπίκουροι ἐξευρήσουσιν».

«Ο ήλιος δεν θα ξεπεράσει τα μέτρα του· αλλιώς οι Ερινύες, οι θεραπαινίδες της 

δικαιοσύνης, θα τον ανακαλύψουν».(Ηράκλειτος ο Εφέσσιος , 544-484 περίπου)

«...Νομίζω ότι αυτό που θα συμβεί στο μέλλον είναι ότι οι δικτάτορες θα ανακαλύψουν... ότι αν θέλεις να διατηρήσεις την εξουσία επ' αόριστον, θα πρέπει να έχεις τη συγκατάθεση των εξουσιαζομένων. Αυτό θα επιτευχθεί αφενός με τη χρήση «ουσιών», όπως προέβλεψα στον «Θαυμαστό Καινούργιο Κόσμο» και αφετέρου με τη χρήση των νέων τεχνικών της προπαγάνδας. Θα το επιτύχουν παρακάμπτοντας την «ορθολογική» πλευρά του ανθρώπου και θα απευθυνθούν στο υποσυνείδητό του και τα βαθύτερα συναισθήματά του, ακόμη και στη φυσιολογία του, θα τον εξωθήσουν να αγαπήσει κυριολεκτικά την ίδια του τη δουλεία. Αυτός είναι, νομίζω και ο κίνδυνος: ότι οι άνθρωποι θα είναι κατά κάποιο τρόπο ευτυχείς ίσως υπό το νέο καθεστώς, αλλά σε συνθήκες υπό τις οποίες δεν θα έπρεπε να είναι ευτυχείς». (Άλντους Χάξλεϊ, συνέντευξη στον Μάικ Γουάλας, 18/5/1958 (στο πλαίσιο της εκπομπής «Η συνέντευξη του Μάικ Γουάλας» στο αμερικανικό κανάλι ABC).

« LOGOS»;; Η απορία της Δωροθέας ήταν εντελώς λογική: το σήμα ήταν σχεδόν πάντα τρεις αριθμοί ή τρία λατινικά γράμματα. Η εξήγηση που της είχε δοθεί από μικρούλα στη Σχολή ήταν ότι τα βλέμματα δεν πρέπει να συναντιούνται. Ότι τη συνάντηση την προκαλεί ο εχθρός και ότι χίλια-μύρια δεινά θα ακολουθούσαν. Δεινά που δεν θα επηρέαζαν μόνο την ίδια αλλά και όλο τον πληθυσμό. Ποιος ακριβώς ήταν ο εχθρός κανείς δεν ήξερε και ούτε ενδιαφερόταν να μάθει. Άλλωστε εδώ και πολλά χρόνια επικρατούσε ειρήνη, έκτακτα μέτρα δεν υπήρχαν, υπήρχε πλήρης ελευθερία, η Σχολή λειτουργούσε απρόσκοπτα και κανονικά και οι βιβλιοθήκες ήταν γεμάτες ψηφιακά βιβλία, ταινίες και ηλεκτρονικά παιχνίδια. Βέβαια δεν ήταν πολύ πολυσύχναστες, στο τέλος της ημέρας όλοι ήταν πολύ κουρασμένοι, κατάπιναν τα χάπια τους, έπιναν το ποτό τους και το μόνο που ήθελαν ήταν να πάνε στις καμπίνες τους να κοιμηθούν.

Με τον υπερπληθυσμό και την έλλειψη χώρου οι πανύψηλοι ουρανοξύστες ήταν απαραίτητοι, οι καμπίνες μέτριων διαστάσεων και τα έπιπλα πολύ αναπαυτικά αλλά αραιά. Βέβαια αν η Δωροθέα μάθαινε την αλήθεια, θα καταλάβαινε ότι εδώ υπήρχαν αντιφάσεις και ότι αν ο εχθρός ήταν τόσο αδύναμος, ποιος λόγος υπήρχε να φορούν όλοι μεταλλικές, αόρατες στολές , απρόσβλητες και αδιαπέραστες; Για ποιο λόγο μόλις γεννιόντουσαν τα παιδιά τα ανελάμβαναν οι τροφοί και δεν τα άφηναν με τις βιολογικές τους μητέρες; Γιατί οι τοίχοι ήταν αλεξίσφαιροι;

Αν ήξερε για την επέμβαση στη φυσιολογία της θα έδινε μεγαλύτερη σημασία στις «φήμες» ότι μπορεί η πρόσβαση στη γνώση να ήταν ελεύθερη αλλά τα βιβλία ήταν κρυπτογραφημένα και ότι χρειαζόντουσαν ειδικοί κώδικες για να αποκρυπτογραφηθούν, ειδικές λέξεις-κλειδιά για να αποκαλυφθεί το πλήρες περιεχόμενό τους…

Από τη στιγμή που το βλέμμα της είχε συναντηθεί με το βλέμμα του Αρμόδιου, τα δάκρυα στα μάγουλά της έτρεχαν συνέχεια και το υπόλευκο φίλτρο που υποβοηθούσε την αποστροφή από το βλέμμα του άλλου όλο και αραίωνε. Κόντευε να διαλυθεί. Η Δωροθέα αισθάνθηκε ένα απαλό αεράκι να φυσάει στο πρόσωπό της και αναστέναξε από ανακούφιση. Σκέφθηκε ότι αν έβγαζε την μεταλλική στολή θα απαλλάσσονταν και από το βάρος που ένιωθε. Έτσι και έγινε. Και τότε αποφάσισε να μη στείλει το σήμα κινδύνου από τον πομπό τον εμφυτευμένο στον καρπό της. «LET THE MOTHER FUCKER BURN!» σκέφθηκε επαναλαμβάνοντας τους στίχους του τραγουδιού που είχε ακούσει.: «BURN MOTHER FUCKER BURN!»

        

Η συνάντηση των τριών

George Orwell (1903-1950)

 «Εάν μη έλπηται ανέλπιστον, ουκ εξευρήσει.»

«Αν δεν ελπίζεις το ανέλπιστο, δεν θα το βρεις.» (Ηράκλειτος ο Εφέσιος)

All animals are equal but some animals are more equal than others.”

«Όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά μερικά ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα» (George Orwell, “Animal Farm”, 1945”)

“Let the mother fucker burn”, επανέλαβε δυνατά. Το υπόλευκο πέπλο είχε διαλυθεί ολότελα και περπατούσε ανάλαφρα χωρίς τη στολή. Οι σκέψεις άρχισαν να αναδύονται στο μυαλό της σαν νησάκια που ξεπροβάλλουν από τη θάλασσα μετά από μια ηφαιστειακή έκρηξη. Αποσπάσματα από βιβλία. Σελίδες από το «Λάθος» του Αντώνη Σαμαράκη. Από τον «Ανθρώπινο παράγοντα» του Γκράχαμ Γκριν. Την επιστολή του Έλον Μασκ που προειδοποιούσε για την τεχνητή νοημοσύνη πριν από πολλές δεκαετίες. «Είναι το λάθος που προειδοποίησαν», σκέφθηκε. «Η τεχνητή νοημοσύνη ξέφυγε. Είναι όλα ένα ψέμα. Για αυτό δεν θέλουν να συναντηθούν τα βλέμματα. Όλοι θα καταλάβουν, όλοι, ότι ζουν ένα ψέμα. Και τότε οι τεχνητοί θα χάσουν τη δύναμή τους. Οι άνθρωποι θα νικήσουν το φόβο. Λένε ότι είμαστε ίσοι αλλά δεν είμαστε ίσοι. Η τεχνητή νοημοσύνη μας ελέγχει με τα ψέματα. Αλλά κάτι τους διέφυγε».

Και τότε κατάλαβε. «Το LOGOS μου το έστειλε ο Αρμόδιος. Δεν ήταν από το Κέντρο. Πρέπει να τον βρω!» Και ξαφνικά….Να μπροστά της ο Αρμόδιος. «Καλημέρα, Δωροθέα. Να σου συστήσω τον Αριστογείτονα» της είπε κοιτώντας την κατάματα. 

(συνεχίζεται).