Οι σιωπές του ταυρομάχου και της μπαλαρίνας*

 

Της Τιτίκας- Μαρίας Σαράτση

(Αφιερώνεται στον Μήτσο Καραγκούνη

Και όλους τους αφανείς ήρωες)

  Ήταν οι σιωπές του που την εντυπωσίαζαν. Μαζί με το βλέμμα του όταν μισόκλεινε τα μάτια φυσώντας τον καπνό του τσιγάρου του άφιλτρου και έγερνε το κεφάλι του προς τα αριστερά. Μιλούσε με τη μητέρα της σιγανά, και τα μάτια τους έλαμπαν. Ερχόταν συνήθως νωρίς τα απογεύματα λίγο πριν γυρίσει ο Α από το ιατρείο. Η Ελοϊζ είχε καταλάβει ότι κάτι ιδιαίτερο είχαν αυτές οι συναντήσεις, κάτι μαγικό. Κάπου- κάπου έφερνε στη μητέρα της την «Επιθεώρηση Τέχνης». Δεν τη πουλούσαν ως «αριστερή εφημερίδα» και κάποιος του έστελνε λίγα αντίτυπα από την Αθήνα και τα μοίραζε στους λίγους και εκλεκτούς. Αυτό βέβαια η Ελοίζ το κατάλαβε πολύ αργότερα. Τώρα περιορίζονταν να κρύβεται κάτω από το τραπέζι της «πρόχειρης» τραπεζαρίας και να ακούει κρυφά τις συνομιλίες τους. Και να ανασηκώνει προσεκτικά το τραπεζομάντηλο και να τους ρίχνει μια γρήγορη κρυφή ματιά. Να αφουγκράζεται και τις σιωπές τους. Γιατί οι σιωπές τους ήταν πολύ εύγλωττες και αρμένιζαν στο δικό τους κόσμο. Σαν καραβάκια στον Παγασητικό. Άλλοτε οι σιωπές τους ξεχείλιζαν από δάκρυα, άλλοτε από αμυδρά χαμόγελα. Είχαν κάτι χορευτικό οι σιωπές τους, ήταν γεμάτες κίνηση, αλλά κίνηση με νόημα, σαν της μπαλαρίνας ή του ταυρομάχου. Η Ελοϊζ κατάλαβε το νόημα των σιωπών τους και των αρμονικών κινήσεων όταν, έφηβη πια, είδε την « Julietta degli Spiriti » * του Federico Fellini. Μια μέρα κατά τύχη τον είδε καθώς ερχόταν και είδε τη λάμψη στα μάτια του όταν το βλέμμα του συναντήθηκε με της Β., της μητέρας της. Πρόλαβε να δει και τα χέρια του. Χέρια πιανίστα με μακριά, ευγενικά δάχτυλα αλλά ροζιασμένα από τη δουλειά. Οι σιωπές τους εκείνο το απόγευμα ήταν λυπημένες. Μιλούσε στη Β. για τα «κομματικά νοσοκομεία», για τα «κομματικά ξενοδοχεία» που του είχε περιγράψει ο Β. Μ., βουλευτής της ΕΔΑ που είχε πάει για μια εγχείρηση στη Μόσχα. Η Β. αρνιόταν τα το παραδεχθεί. « Για αυτό λοιπόν εκτελέστηκε ο Βασίλης;**  Ο Δημοσθένης; *** Για να υπάρχουν τέτοιες διαφορές;»- « Μα ο Βασίλης και ο Δημοσθένης πέθαναν για την Ελλάδα, όχι για την Ε.Σ.Σ.Δ.» της απάντησε εκείνος. «Πρέπει να το καταλάβεις. Και να παραδεχθείς ότι δεν είναι αυτό που ονειρευτήκαμε. Η Σιβηρία έχει γεμίσει «αντιφρονούντες»»…Και χτύπησε το χέρι του πάνω στο τραπέζι δυνατά. « Και εσύ να προσέχεις. Γράφεις στο «Νέο Αγώνα»**** για την ισότητα και την ελευθερία, τη χειραφέτηση των γυναικών. Θέλεις να σε συλλάβουν πάλι; Δεν είναι όπως τότε. Δεν σου έφτασαν όσα πέρασες; Τώρα έχεις και τις κόρες σου να σκεφτείς» – « Μα δεν μπορώ να σιωπήσω εντελώς, θα πεθάνω», απάντησε η Β. Ήταν η τελευταία συνομιλία τους που άκουσε η Ελοϊζ. Η Β. ανακάλυψε την κρυψώνα της και κάθε αφορά που εκείνος ερχόταν την έστελνε να παίξει στον κήπο. Και τότε ήταν που η μικρή Ελοϊζ πήρε κρυφά ένα τεύχος της «Επιθεώρησης Τέχνης» και εκεί, πάνω στο αγαπημένο της δέντρο, με τη μυρωδιά του σαλκιμιού να ευωδιάζει στην ατμόσφαιρα διάβασε για πρώτη φορά για τον Πάμπλο Πικάσο και άρχισε να αναρωτιέται….

*(Το κείμενο της Τιτίκας-Μαρίας Σαράτση αποτελεί μέρος ανέκδοτων ακόμη σειράς διηγημάτων της.)

 

* “ Julietta degli Spiriti” του Federico Fellini, ταινία του 1965 με πρωταγωνίστρια την Τζουλιέτα Μασίνα.

 Σε μια χαρακτηριστική σκηνή ένας φίλος των  πρωταγωνιστών περιγράφει τις κινήσεις του ταυρομάχου, τη αρμονία που είναι σχεδόν χορευτική.

** Ο αγωνιστής ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΡΩΝΗΣ γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1918. Νωρίς προσχώρησε στο επαναστατικό κίνημα και οργανώθηκε στο ΚΚΕ. Φοιτητής ακόμη ανέλαβε γραμματέας της Περιφερειακής Επιτροπής Καρδίτσας του Κόμματος.

Με τις επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού τον Απρίλη του 1947, στην τραγωδία της Νιάλας, πιάστηκε αιχμάλωτος στο πέρασμα του ανεμοδαρμένου αυχένα, μαζί με άλλους 30 μαχητές του ΔΣΕ. Στη Λαμία, όπου τους μετέφεραν, ύστερα από συνοπτικές διαδικασίες καταδικάστηκε από το έκτακτο Στρατοδικείο σε θάνατο και εκτελέστηκε στο Νεκροταφείο της Ξηριώτισσας μαζί με τους συντρόφους του: ΒΑΓΓΕΛΙΤΣΑ ΚΟΥΣΑΝΤΖΑ, ΜΗΤΣΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΚΩΣΤΑ ΧΑΛΚΙΑ, ΑΛΕΚΟ ΓΑΛΑΝΙΤΣΑ, οι οποίοι ήταν στελέχη του ΚΚΕ στην περιοχή Καρδίτσας και τους μαχητές του ΔΣΕ ΑΛΕΚΟ ΒΑΡΝΑΒΑ, ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΑΣΙΩΤΗ, ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΨΑΛΗ, ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΘΑΝΑΤΟ και ΧΑΡΙΛΑΟ ΚΥΡΙΤΣΗ.

Στο τελευταίο γράμμα, που άφησε, έγραφε: «Λαμία (θάλαμος μελλοθανάτων). Στους φίλους της Καρδίτσας Θεσσαλίας.

Σας αφήνω γεια. Αυτός είναι ο δρόμος της τιμής και του καθήκοντος. Φεύγω περήφανος και ικανοποιημένος γιατί πιστεύω ότι θα συμπληρώσετε ό,τι εγώ άφησα μισό.

Ψηλά τη σημαία του ΚΚΕ, Ζήτω η ανεξαρτησία, Ζήτω η δημοκρατία.

Σας φιλώ όλους.

  9.5.47 Βασίλης Τσιρώνης»

*** Ο Δημοσθένης Γρίβας ήταν εξάδελφος της Β. Εκτελέστηκε με συνοπτικές διαδικασίες το 1947. Βλέπε:    https://tvxs.gr/news/taksidia-sto-xrono/o-elasitis-giatros-dimosthenis-gribas

**** « Νέος Αγώνας». Δημοκρατική εφημερίδα της Καρδίτσας Θεσσαλίας.